-9-
-Geçen nüshadan mabad-
Mesele-i tedrisat – Buhran-ı umumi – Mekatib-i idadiye müdürleri – Tedris ve terbiye – Mekatibin gayr-i şahsiyeti ve suret-i inşaları – Tedrisatta rekabet – Fransa maarif nazırı Mösyö Leig’in [Georges Leygues] layiha-i kanuniyesi – Serbesti-i tedris – Gazete sütunlarında mübahesat-ı şedide – Bazı esatize-i kalemin mütalaatı – Fransa akademisi azaları – Mösyö Aynar’ın raporu – Seyekıl [Le Siècle] gazetesinin bu baptaki mülahazatı – Bizim mekatib-i idadiye programları – Hüsn-i hat, kitabet, hesap, usul defteri, Fransızca – Usul-ı tedristeki nekayıs – Terbiye-i fikriyenin tesiri
Mösyö Bröntiyer serbesti-i tedrisi müdafaa için verdiği bir konferansta: “Serbesti-i tedris şahsa, aileye, hatta darülfünuna elzemdir. Her aile pederi çocuklarını muvafık-ı hakikat gördüğü bir yolda terbiye etmek hakkını haizdir. Parlamentoya kabulü teklif olunan kanun-ı cedid bu hakka büyük bir taarruzdur…” tarzında idare-i lisan etmiş ve Mösyö Jul Lömetr [Jules Lemaître] irad ettiği bir nutukta bunun bir nevi hak-şikenlik olduğunu söylemiştir.
(…)
“Çin Sokakları”
Bugün bütün âlemin enzar-ı dikkati Aksa-yı şark’ta Çin hükümetine, Çin memalikine doğru çevrilmiştir.
Çinlilerin garaib-i adat ve ahvali hakkında malum olan birçok rivayetler tekrar olunuyor, kitaplar neşrediliyor, hikâyeler söyleniyor. Bu cümleden olarak ahiren Fransa muharrirlerinden Mösyö Marsil Mönye [Marcel Monnier] tarafından neşrolunan bir risalede Çin’in makarr-ı hükümeti olan Pekin şehrine, ecnebilerin orada haiz oldukları mevkie dair birçok malumat verilmiştir. Pekin’in sokakları hakkında deniyor ki: Bu sokakların ne derece pis, ne derece murdar şeyler olduğundan, asırlarca yığılıp kalmış olan süprüntülerinden, müteaffin çamurlarından daima bahsedilmiştir. Mamafih Pekin’in sokakları için milyonlarca masarif ihtiyar olunmaktadır. Bu masraf Avrupa’nın en zarif şehirlerine sarf edilen para derecesindedir. Yalnız suret-i sarfındaki tesvilat, yolların öyle bozuk ve murdar kalmasına sebep oluyor.
(…)
Çin’de Ecnebiler
Mösyö Monye [Marcel Monnier] ecnebilerin Pekin’deki hal ve mevkıflarını anlattığı sırada diyor ki:
Pekin her şeyden evvel siyasi bir şehirdir, muamelat-ı ticariyesi pek ehemmiyetsizdir. Asıl merkez ticaret Tinçin [Tianjin] beldesindedir. Pekin ticaret-i ecnebiyeye meftuh olmadığı için oradaki heyet-i mahdude-i ecnebiye sefaret erkenıyla misyonerlerden ibarettir. Ziyade değil, yüz kişiden ibaret bir heyet, nihayetsiz bir kalabalığın içinde kaybolmuş bir hizb-i kalildir.
Servet-i Fünûn’un Sanayi-i Nefise Panoraması
Servet-i Fünûn’a ilk an-ı intişarından beri derç olunan büyük tablolardan intihap edilerek vücuda getirilen bu külliyat-ı nefayis muharrir-i edibimiz Tevfik Fikret Bey tarafından mahsusen nazm edilen neşaid-i latife ile müzeyyen olarak tab ve neşredilmiştir.
Resimler esasen pek mükemmel ve müntehib elvah-ı bediadan olduğu halde Fikret Bey’in şiirleriyle bir kat daha kesb-i revnak ettiğinden heyet-i mecmuasında meşhud olan letafet panoramamıza büyük bir kıymet temin etmektedir. Bununla beraber iki kuruş raddesinde cüzi bir bedel ile idarehanemizde tevzi ediyoruz. Panoramamızı bilcümle nefayis-perestana tavsiye eyleriz.