Tebeddülat-ı havanın sıhhat-i umumiyeye tesiri – Saf havaya vücudun ihtiyacı – Tebdil-i hava – Tıbbi ve sıhhi coğrafya – Dersaadetce ehemmiyeti – Veremin tedavisine gayret – Serumun tedavide hizmeti – Eşekler ve keçiler

Bu sene havada görülen ittiratsızlık yalnız bazı havai sohbetlerin zeminini teşkil etmekle kalmayıp vücutlarda az çok rahatsızlık da gösterdi. Ab ve havanın sıhhat ve afiyetle münasebeti musaddık ve mücerrep olup bir mevkinin letafet-i tabiyesinden bahsedildiği ve ikamete layık olduğu söylendiği sırada havasının ciyadeti, sularının lezzet ve saffeti de birlikte söylenir ki ispat-ı müddea edilmiş olsun. Havanın vücuda tesirini anlamak güç bir şey olmadığı gibi ispat etmek de pek kolaydır. Batak yerlere civar köylerde oturan halkın vücutlarına bakılsın: Renkleri sararmış, sıhhat-i bedeni gösteren pembelikten eser kalmamış, karınlar şişmiş, gözlere fersizlik gelmiş olduğu müşahede olunur. Bir de dağlık ve ormanlık yerlerde ikamet eden ahali görülsün: Bunların renklerinde taravet ve adalatında kuvvet, her halinde tam bir sıhhat eseri nazara çarpar.

(…)