Terakkiyat-ı medeniye ve terakkiyat-ı emraz-ı asabiye – emraz-ı asabiyenin muhtelif suretleri – dimağın ferd-i meşguliyeti – tab-ı dimağı – umur-ı siyasiye ile emraz-ı asabiyenin münasebeti – saf hava ve ziya – evlerimizde tecdid-i hava – çifte camlı pencereler – derece-i hararetin ihtilafı – her evde temiz hava – mahzenlerin tenviri – evlerimizde hiç karanlık yer kalmayacak – “Loksfer” menşurları

Bir aralık Fransa’da bir sivri akıllı mutaassıp çıkarak fennin terakkiyat-ı hazırasını inkar etmiş, insanların hayalata kapılmaktan bir dereceye kadar kendilerini almaya başladıkları devirden beri saadet ve istirahat-i beşeriyenin de dünya yüzünden kalkmaya yüz tutturduğunu iddiaya kıyam eylemiş idi. Bu zatın laflarına cevap verildi. Fennin terakkiyatıyla öyle gelişigüzel eğlenmek caiz olmadığı ispat olundu. Bugün medeniyet devre-i kemale erişmediyse bile asırlardan beri hayli terakkiyat gösterdiği meydana konuldu. Hele son asrın birçok icatların, ihtiraaların zuhurunu görmekle asar-ı salifeye, terakkiyat-ı medeniye nokta-i nazarından, birçok rüçhanı bulunduğu kimsenin ret ve inkâr edemeyeceği bir tarzda izah olundu. Öyle ya! Artık telgrafın, telefonun, şimendiferlerin saatte yirmi mil mesafe kat eden cesim ve muntazam vapurların fevaidini sellemehüsselam inkâr edivermek de caiz mi?

(…)

Medeniyet-i hazıraya karşı söz söyleyenlerden birtakımı bundan bir iki asır evvel beşeriyetçe malum olmayan bazı ilel ve emrazı da netice-i tümden addederek uzun uzadı bu meseleyi de dillerine doluyorlar. Mesela emraz-ı asabiyenin bu asırda pek çoğaldığını ve medeniler içinde avarız-ı asabiyeye müptela olmayan nadir görülmeye başlandığını söylüyorlar. Hatta asr-ı ahir medeniyeti bu nokta-ı nazardan da asar-ı salifeden farklı bularak buna “asr-ı asabi” ismini vermek istiyorlar. Haklı mıdırlar? Hakkülinsaf söylemek lazım gelirse hakları büsbütün inkâr edilemez.

(…)

[Müşarünileyhin tercüme-i hâli kısm-ı siyasimizde münderiçtir.]

[Diran Çırakyan]