-14-
Fransisk Sarse [Francisque Sarcey][*] ve Enri Bek [Henry Becque]
Sarse 8 Teşrinievvel 1827’de Sen ve Ovar [?] dahilinde Dordan’da [Dourdan] doğmuştur. Sunuf-ı mutavassıtaya mensup olan pederi akşamları tiyatro piyesleri okumaktan, bazı opera parçaları teganni etmekten pek ziyade mahzuz olduğundan Sarse [Francisque Sarcey] bu sayede daha küçük yaşındayken tiyatrodan hoşlanmaya, onunla münasebet peyda etmeye başlamıştı. Babası bir tanecik oğlunu büyük bir sanatkâr yapmayı tahayyül ediyordu. Önce ressam etmek fikrinde bulunduysa da genç Fransisk’in kasirü’l-basar olması bu arzusunun fiile çıkmasına haylulet ettiğinden musikiye döndü. Fakat onda da çocuğun adem-i istidadı sarfedilen mesainin muvaffakiyetsizlikle neticelenmesine sebep oldu. Bunun üzerine Sarse [Francisque Sarcey] Paris’te Massin pansiyonuna gönderilerek Şarlman Lisesi’nin derslerini neharî olarak takibe başladı. Kaviyyü’l-bünye, sebat-ı meram sahibi olan Sarse [Francisque Sarcey] say ve gayretinden, hüsn-i ahlakından dolayı bid-defaat muallimîni tarafından mükâfatlarla, teşekkürlerle taltif edildi. 1848’de darülmuallimînin kısm-ı âlisine beşincilikle girdi. O zaman Ten [Hippolyte Taine] Şalmal Lakor [Challemel-Lacour], Edmon Abo [Edmond About], Lam[?], Veys [?] gibi müteallimin ile şaşaadar olan bu müessese-i irfan hakiki bir merkez-i ateşin-i efkârdı. Sarse [Francisque Sarcey] bu muhit içinde kendisini çalışkan bir talebe, şen bir refik olarak tanıttı. On sekizinci asır muharrirlerine karşı hissettiği derin muhabbet ve meftuniyet saikasıyla Volter [Voltaire]’in gayretli bir tilmizi oldu. Mektepte muallimînin Sarse [Francisque Sarcey] hakkındaki notları şu vechile telhis edilebilir: Çalışkanlık, mertebe-i kemalde bir fikr-i edeb, zevk-i tenkit, metîn ve mükemmel bir terbiye, klasiklere dair tetebbuat-ı amika, feraset ve akl-ı selime karşı teveccüh, pek namuskâr ve pek kuvvetli bir tabiat, son derecede hüsn-i ahlak…
(…)
[*]Sarse’nin [Francisque Sarcey] tiyatro tenkidatı: Quarante ans de theatre unvanıyla cilt cilt neşredilmektedir.
(…)
-İstanbul: 16 Eylül, 1316-