-7-
“Bir eser-i edebiyenin kıymeti, havi olduğu vesaik-i beşeriyetin miktarıyla mukayese olunur.”
İpolit Ten [Hippolyte Taine]
Hikmet-i bedayie dair yazdığımız makaleleri hülasa etmek istersek şimdiye kadar şu fikri izah ve ispat etmiş olduğumuzu görürüz: Mahsulat-ı fikr-i beşeri mahsulat-ı tabiiye gibi nazar-ı mülahazaya almalıdır.
Şu hükmün derece-i ehemmiyeti, netaic-i azimesi yeknazarda hakkıyla takdir olunamayacağı için bu nokta üzerinde biraz tevakkufla bundan Fransız edebiyatınca ne tesir hasıl olduğunu görmek lazım geliyor.
(…)
On Dokuzuncu Asır İkinci Devir
1830-1865
Yine Sent- Böve [Charles Augustin Sainte-Beuve]
Geçen nüshada hülasa ettiğimiz usul-ü tenkid mademki ulum-u tabiiyeye tatbiken ve onun ianetiyle vücut bulmuştur, fenni bir usul demektir; halbuki tenkidin fenni olmasına Sent-Böve [Charles Augustin Sainte-Beuve] kadar kimse itiraz etmemiştir.
(…)